Zonder kennen geen (h)erkennen
Om (hoog)begaafde kinderen te kunnen (h)erkennen, is in de eerste plaats kennis over (hoog)begaafdheid een vereiste. Bijvoorbeeld over de kenmerken die kunnen duiden op (hoog)begaafdheid. Wanneer dergelijke kenmerken gesignaleerd worden, is het belangrijk om ook andere beschikbare informatie over het kind goed te analyseren en interpreteren. Andersom kan ook gelden dat deze informatie juist aanleiding is om een vermoeden van mogelijke (hoog)begaafdheid bewust te verkennen. Het kan dan nodig zijn om hierbij nog aanvullende gegevens te verzamelen, zodat een nauwkeuriger beeld ontstaat. Hierdoor kan (nog) beter aangesloten worden bij de specifieke behoeften van het betreffende kind.
Signaleren vereist een rijke leeromgeving
Wat echter nog veel belangrijker is dan het signaleren van (hoog)begaafdheid, is het kunnen bieden van een passend onderwijsaanbod en goede begeleiding in de school- en thuissituatie. Het is belangrijk om een rijke leeromgeving te bieden, waarin talenten worden aangesproken, zodat ze zichtbaar kunnen en mogen zijn. Anders gaan leerlingen zich aanpassen, of raken ze gedemotiveerd. Wat juist zo kenmerkend voor hen is, is dan niet (meer) zichtbaar. De kans is groot dat er dan ook niet zo veel (meer) te signaleren valt wat kan duiden op (hoog)begaafdheid.
Waarderen en stimuleren van talenten in ontwikkeling
Als bij signalering van (hoog)begaafdheid nauwelijks iets (anders) gedaan kan worden met dit vermoeden of gegeven, voegt de signalering op zichzelf niet zoveel toe. Als de omgeving thuis of op school er niet op is ingericht om deze bijzondere talenten tot recht te laten komen, dan moet dus door de begeleiders van deze kinderen eerst gewerkt worden aan wat nodig is voor optimale talentontwikkeling. Dit kan in een omgeving die niet alleen omgaat met verschillen, maar waar wordt uitgegaan van verschillen. Een omgeving, waarin ieder kind in zijn waarde wordt gezien en waarin kinderen gestimuleerd worden om te ontdekken wie ze zijn, waar ze goed in zijn en waar voor hen (nog) uitdagingen liggen. Een omgeving die dus ook uitzonderlijke talenten waardeert en stimuleert om dit samen te ontdekken en de grenzen te verleggen.
Begrijpen en erkennen betekent afstemmen (in gesprek met de leerling)
Waar (hoog)begaafde kinderen het meest behoefte aan hebben, is erkend worden. Dit betekent eigenlijk vooral dat ze begrepen willen worden, dat ze de ruimte willen ervaren om in een veilige leeromgeving geaccepteerd te worden om wie ze zijn. Dat vraagt om een vorm van afstemmen tussen het kind en zijn omgeving, zowel thuis als op school. Afstemmen vraagt om communicatie. In gesprek gaan met het kind is hiervoor het belangrijkste middel. Het is voor een goede samenwerking ook essentieel dat begeleiders (ouders en leerkrachten) goed communiceren met elkaar. De hulpmiddelen die op deze website beschikbaar worden gesteld, kunnen bijdragen aan het voeren van deze gesprekken, zodat het daadwerkelijk zorgt voor meer begrip en inzicht. Zowel voor de begeleiders als voor wat het zelfinzicht van het kind betreft.
Verkennen (met tools ter ondersteuning)
Je kunt de hulpmiddelen (tools) op deze website downloaden om in te zetten ter ondersteuning bij dit verkennende proces. De bedoeling is dat dit bijdraagt aan een goede samenwerking en afstemming tussen alle direct betrokkenen: ouders, leerkrachten en het kind zelf.