Hulpmiddel voor leerkrachten bij een bewuste verkenning van begaafdheidskenmerken
Het is van belang om bij het signaleren van begaafdheidskenmerken zo objectief mogelijk naar alle leerlingen in een groep te kijken. Met behulp van de ‘quickscan’ is het mogelijk om aan de hand van de beschreven kenmerken een groepsoverzicht te maken van alle leerlingen. Iedere leerkracht kan dit voor de leerlingen in zijn/haar groep invullen, waarna de resultaten grafisch worden weergegeven
Signalering dient bij voorkeur niet alleen afhankelijk te zijn van de leerkracht. Het is daarom goed om ook (alle) ouders systematisch te betrekken in de signaleringsprocedure. Vandaar dat eenzelfde mogelijkheid bestaat om (optioneel) ook een overzicht van de antwoorden van ouders in te voeren én te vergelijken met het beeld van de leerkracht. Leerlingen laten niet altijd zowel thuis als op school gedragskenmerken of prestaties zien die kunnen duiden op een hoge mate van begaafdheid. Verschillen van inzicht kunnen in een gesprek dan verder verkend wordt.
De omschrijvingen die in de lijst zijn opgenomen, worden vaak genoemd als kenmerkend voor (hoog)begaafden. Niet alle kenmerken zijn van toepassing op alle (hoog)begaafde leerlingen en niet alle leerlingen die deze kenmerken laten zien, zijn ook daadwerkelijk (hoog)begaafd. Bovendien kunnen deze kenmerken als gevolg van onderpresteren of aanpassingsgedrag ook onvoldoende tot uiting komen in bepaalde (schoolse) situaties, waardoor het lastig blijft ze op grond hiervan te herkennen. Het blijft daarom van belang om daarnaast gebruik te maken van andere informatie die over de leerlingen bekend is.
Download het zip-bestand met de word-bestanden met vragenlijsten voor ouders en leerkrachten en een excel-bestand voor het invoeren en automatisch verwerken van verzamelde gegevens.
Werken met de Quickscan
De ‘quickscan’ kan onder andere gebruikt worden tijdens workshops als onderdeel van een traject gericht op bewustwording en deskundigheidsbevordering bij leerkrachten. De ‘quickscan’ kan hieraan bijdragen, omdat hiermee gericht naar alle leerlingen wordt gekeken of zij (al/nog) begaafdheidskenmerken laten zien.
Het uiteindelijke doel is om voortdurend alert te kunnen zijn op dergelijke signalen. Dit kan wanneer het aanbod en de begeleiding erop gericht is dit mogelijk te maken, doordat leerkrachten deskundig en ervaren zijn (geworden) in het (h)erkennen en inspelen op onderwijsbehoeften van (hoog)begaafde kinderen.
De afname van de quickscan kan, indien gewenst, onderdeel uitmaken van een eenduidige werkwijze, waarin de signalering van (hoog)begaafdheid systematisch is ingebed. Bij voorkeur dient dit wel zo veel mogelijk aan te sluiten bij bestaande werkwijzen en aanvullend te zijn waar nodig. Er kunnen met het team schoolbrede afspraken worden vastgelegd over de manier waarop dit ingezet kan worden en met welk doel. Dit kan in een later stadium vanzelfsprekend ook weer bijgesteld worden naarmate de school zich hierin al verder ontwikkeld heeft.
Disclaimer
Deze Quickscan is slechts bedoeld als hulpmiddel voor een (groep)screening op begaafdheidskenmerken. Voor een zo goed mogelijk beeld van de leerling is het van belang actief te observeren en rijke leersituaties te creëren, waarin de genoemde gedragskenmerken ook daadwerkelijk tot uiting kunnen komen ten behoeve van de signalering.
Voor een zo volledig mogelijk totaalbeeld van de leerling zijn aanvullende gegevens nodig. Deze kunnen bijvoorbeeld met behulp van het screeningsinstrument ‘(Hoog)begaafdheid In-Zicht’ verzameld worden.